Lotte, Piet, Anne en Ruben in de kelder van Bodegas LAN.
Lotte, in je blog van vorige maand anticipeerde je op onze reis naar Rioja met de woorden: de realiteit is altijd anders dan gedacht. Dat was een goed voorgevoel, blijkt nu we weer thuis zijn. Op allerlei manieren heeft de realiteit in Rioja ons wijzer gemaakt. Laat ik er één uitlichten: onze aanname (of ons vooroordeel, of onze fantasie?) dat Rioja hout, hout en nog eens hout is.
Met het idee dat Rioja zwaar houtgerijpte wijn is, zijn we opgevoed in de schoolbanken. “Tot voor kort vond je in alle wijnhuizen in de Rioja streek duizenden houten vaten”, staat letterlijk in het boek van de vinologenopleiding. We leerden dat Rioja, door middel van de termen crianza en (gran) reserva, de zwaarste minimale eisen stelt aan houtrijping van alle wijngebieden ter wereld. En we leerden dat er bijna altijd kleine barriques gebruikt worden, en dan niet van verfijnd Frans eiken (zoals in Bordeaux) maar van Amerikaans eiken, wat veel vanille en kruiden aan de smaak toevoegt. En ja, vakbladen en importeurs vertelden ons wel dat er inmiddels dingen aan het veranderen zijn in Rioja, maar desalniettemin waren we voorbereid op hout, hout en nog eens hout toen we in het vliegtuig stapten.
Eenmaal in Rioja leken onze aannames te worden bevestigd. Alle vier hadden we nog nooit zoveel vatenkelders gezien als we bij Muga zagen. Bij LAN zagen we de grootste vatenkelder c.q. -loods ooit, want zij bewaarden alle (in potentie 50.000!) vaten in één ruimte, waarin een havenkraan stond die de vaten verplaatste. Maar toen drukten we onze neuzen dichter tegen het hout en hoorden we de gedetailleerde verhalen van de wijnmakers, en bleek de realiteit toch anders. Zo bleken alle bezochte wijnhuizen inmiddels ook volop barriques te gebruiken van Frans eiken. LAN laat zelfs speciaal voor hen vaten maken die bestaan uit een combinatie van Amerikaans en Frans eiken. Daarnaast gebruikt LAN ook steeds vaker vaten van Spaans eiken en hout uit de Kaukasus.
Muga heeft een eigen tonnellerie.
Ook Muga bleek niet klakkeloos Amerikaanse barriques te kopen. Verre van dat. Zij hebben een eigen tonnellerie, waarvoor ze zelf zorgvuldig het hout selecteren, en waarbij ze steeds vaker kiezen voor hout uit Midden-Europa. Door al die verschillende keuzes wat betreft vatrijping bleken de wijnen van LAN en Muga meer van elkaar te verschillen dan we op voorhand dachten. LAN was lichtvoetiger en meer op het fruit dan Muga; iets wat je pas goed ervaart als je de wijnen van beide huizen naast elkaar proeft en de keuzes van de wijnmakers aanhoort.
Daarnaast bleek er een duidelijke trend naar minder houtopvoeding en -invloed, een ontwikkeling die tegenwoordig in veel wijngebieden zichtbaar is maar die we niet hadden verwacht in houtwalhalla Rioja. Macan bijvoorbeeld laat hun wijnen minder lang op hout rijpen dan gewoon is in de streek en ze gebruiken ook steeds vaker grote vaten in plaats van kleine barriques, waardoor de invloed van het hout op de smaak kleiner wordt. Daardoor vallen hun wijnen niet langer binnen de crianza en (gran) reserva categorieën en mogen ze die termen niet meer op het etiket zetten, maar dat vinden ze bij Macan geen enkel probleem. Overigens, het beste en meest verrassende voorbeeld van het terugdringen van houtinvloed vonden we gek genoeg bij Muga, het bedrijf dat het meest klassiek bezig leek met houtrijping. Zij experimenteren met het op de markt zetten van een Joven wijn: een wijn die in geen enkele fase van het wijnmaken hout gezien heeft.
We hebben het hier vaak over onze fantasie, Lotte. Maar de Riojatrip heeft weer eens bevestigd dat de wijnwerkelijkheid toch ook leuk en spannend blijft, en dat er meer zit achter de plaatjes op internet en praatjes in het vinologenboek. Het is een open deur, en tegelijkertijd een wat lastige constatering in deze klimaatcrisis: reizen doet er toe, nog steeds. Dat zullen we dus moeten blijven doen met onze collega’s Lotte, het kan niet anders. Welk wijngebied zal volgend jaar onze ogen en oren openen? Zullen we alvast
beginnen met fantaseren daarover?
Ruben
